Inna
Frazer g udlis nnes: "umiyen n tifi n wafa (takat)"
mas-d: "tagharast n ussergh n wafa (timessi) tga yat g tifiwin
(zeg yufa) imeqquren n ufgan, acku ur telli kra n tmatart immalen
is tella kra n tqbilt izwaren ur issenen mamek s tessenfad takat".
Irnu Frazer yini is-d ku taqbilt ghurs tinfas d tallasin isawalen
ghef wakud llig ur-ta ssenen imezwura afa d mamek as ufan afa
amezwaru, mamek as t semmekwtin s usghar negh izrân, mayan af
ismun Fazer kigan n umiyen n imdan d igherfan umadâl isawalen
ghef tifi n wafa huma ad gen iger negh tamatunt (levure) n tezrawin
(études) ghef uswingem n ayt zik.
Levi
Strauss netta ar ismuqqul g tifi n wafa yat tmatart n ummutti n ufgan
zeg tagant negh tamust (nature) gher idles, acku nettat a tt ismuttin
zeg tiremt ur inwin (tagant) gher tiremt inwan (idles) zund ammutti
zeg herdîd ar timelsit.
Yan g
umiyen ittuyassanen g tamitulujit n tifi n wafa: umiy n Promythos ghur
igrikiyen iqburen, ar ittini mas-d "Zyus" akuc meqquren n
igenna, iffer afa ghef ufgan, macc Promythos yuker t id zeg wanûd n
Hivaysthos amzil ifek t i wfgan, macc Zyus izêra-d asafu n wafa g
wakal, ikref Promythos d yan usulil yazen-d yan igider ar as iqqaz
tasa nes azal ar îd tejji, ighez tt dagh azal ikk mayan kramraw
wwagim useggwas (30 000) allig t id illil Hiraklis g tgira. Promythos
yuker afa, tamatart n uswingem d tidmi, acku afa as ed tlalent
tghawsiwin n tzûri d usfalki.
G tasga yadên,
Promythos iga agrawal, ira ad yirwis akuc (dieu) negh ad as ikkes kra
n ideggwigen n usidd, mayan af ssaghen (semman) imessanan
"tayrrist (complexe) n Promythos" i tayri n ufgan ad yissin
am negh ugar n babas negh aselmad nnes.
Frazer llig
ed yiwi umiyen n tifi n wafa dar igherfan (peuples) umadâl, qqâh
nnsen ur isawel ghef imazighen, iz d ur ghursen anaw-ad n tenfas? Iz d
ur illi Promythos Amazigh?
Yiwi-d
Emile Laoust g udlis nnes "Tinfas n imazighen g Lmeghrib"
yan wumiy ghef tifi n wafa (timessi) iga mek-ad: "Ar ttinin iz d
ghas Iblis ad ittêfen afa (takat) g tizwuri n ighezwer (cosmos).
Afgan ur ghurs mas issenwa, macc yan urgaz n ayt Sadden izêra t, iddu
isker zun r-ad dars isegh afa dides yat tgettûmt (tigi) n igheri (yan
wanu n ickan ar gis ttamêz takat). Akud lligh t iseqsa: "Meneck
afa ay Iblis?" Ar ismussu ighri zun igh as ittini: "Uhu!
Uhu! Ur r-ad seghegh" Ayelligh tenfed takat g tkeccûdt yawi t i
midden".
G Ihâhân,
illa wumiy am wad, Promythos nnes iga zeg teqbilt n Ida wtghumma.
G Ida
wtanan, Promythos imiker n takat iga tawtemt; yat twessart tzêra
Iblis isers takat ar tt izzenza, tasi takeccûdt ar tt tesmussu g wafa
ar ttini: "Menck tad ay Iblis?" Temmatti s tayâd teseqsa,
allig tergha takat g ixef n ukeccûd terwel tawi afa tebdû t ghef
imezdaghen.
Umiyen-ad
mmerwasen, msasan ghef ughbalu n wafa ghur imazighen: "Tukkerdâ
iy Iblis, macc imiker n takat negh Promythos Amazigh iga awtem ghur
ayt Sadden d Ihâhân, ig tawtemt ghur Ida wtanan. Iblis netta iga
tadugamt n tillay d tmuttal, macc afgan amazigh yuger t, yuker as
asafu n uswingem ifk t i midden zun d mkelli isker Promythos.
G lqbayel,
takat ur ttuyaker, tudfit as tt imlan i matnegh tamezwarut g ddaw
wakal, temel as dagh memek s is tessenwa tiram, mamek s tt tessergha s
izrân.
Revue Tifawt N:11 |