Eg ed amezzûgh nek a memmi ad ak sawlegh f wattân-ad gh Iligh,
keyyi Ili sul dar amezzûgh issefliden i yils-ad ghuri. Ass Ili
ran iromiyen ad iyi gen gh temara- yad gh Iligh, usigh ed Ibarûd
zugegh gh idraren îdan d ussan, utegh s ujenwi ffin idammen
ar issa wakal. Aragh Isekkllen n tlelli s idammen n tasa new,
af ad ten tzêr tîtt nnek ad tissant is tt in kkigh ligh atig.
Ass-ad ikerwan zund nekki d ihray necca
takat, yiri gigi Ihâl ad gagh azenzûm ils inu dderen ukan. Tigira
uzmez ay-ad is ed iqqan ad allegh, negh ad ddemegh akal sul
dari tadawsa ma yeqqazen azêkka igh iyi t sul hêdân izerfan,
negh ad fellak smummigh keyi Ili sul irzzêmen imi nnek tinit
baba d yimmi. Hayagh gh udrar nemun i tmara d ussan, ixleqagh
Rebbi gaddagh iligh azawar n kiwan, illa iyi gh tiddi d làqel
ula sul afus. iseggwasen a wkan nsiggil asafar iqqur, rêmigh
atêbib rêmigh a wkan nessagh awal.
Usigh
k a yewi ssemghuregh k melegh ak ils inu, melegh ak timitar
n fad, ass-ad gh tegherit tessent ils n telghut (information)
ur sul tgit gh izenzâm. Nnan, tinnit ula kiy "Ifahim kiyyin,
azenzûm nekkin". Azgal (faute) winu nekki Ili yegan amazigh,
acku ur iqqan ad ig win ils n telghut Ili ur igin tamazight.
Tabrat igh ra tt aragh igagh ugharas ann asawen, a ttâlb n tmezgida
netta a nessutur kullu gh udewwar, netta k ad gigh igan argaz
axatar, ur akw ikrez, ur imger, ur yusi imrigen (armes), ur
irur willi yran amur-ad gh Iligh, is ka dars tella tsarut n
wâwal. Is ed wanna yessenn taàrabt iga xalis n tmessunt (science),
imma wanna kem a tamazight issenn iga xalis n usgemmay (alphabétisation).
Iga zund uccen gh tuzzûmt n midden in gh illa ar kem issental,
20 useggwas k-ad sul iqqaman segh 50 Ili s nnan "iwatâniyen"
teqqadda ten, ad gis nghen awal n uccanen. Acku netni ad igan
tasiweght (obstacle) n umeyi (mythe) n tmunt taàrabt,
«
Iwatâniyen
»
ur
d
willi
fkanin
idammen
ar
issa
wakalf,
negh
willi
usinin
Imrigen
zugen
îdan
d
ussan ;
gan
willi
usinin
leqlem
igh
yad
dusen
i
tfelwin
fkin
aghaws
(plan)
n
uhêttu
(modèle)
Ili
ra
ed
nedêfur
ass
nna
ifaw
Ihâl.
Gh
ass-ad
ifaw
Ihâl,
hayagh
nega
gh
mek
Ili
ran,
iseggwasen
ay-ad
bedda
nella
gh
isiwan
isekni
nnagh
annrar
ad
sar
ur
irûh
igellin
balan.
Nitni
Ilan
bedda
f
uzreg
n
wawal
aqdim
ur
isbeddad
uzemz
ula
tilawt
(réalité).
Ad
ed
ukan
yakwi
gh
itês
kra
gh
medden,
nnan
as
dagh
ttês
han
iàdawen
sin
willi
k-ad
sul
illan .
Amezwaru
«
limperyaliya
d
udayen,
willi
ur
irin
ajeddig
nnegh
ad
ilûh
amud
»
,
wis
sin
gant
«
ayt
uzerf
amazigh
han
r-ad
xlun
uggug
n
tmunt
r-ad
ffin
aman..»,
Nekkin
a
memmi
waxxa
ligh
takwmamt
r-ad
asen
raregh
i
wawal ;
max
allig
iga
uzref
amazigh
aàdaw
n
tmunt
? Is
max
allig
iga
nettan
azerf
negh
is
Iligh
iga
amazigh
?.
Acku
nekki
ghemk
Ili
ssnegh
tamunt
ar
ttili
igh
kullu
Ilan
izerfan
n
medden;
zêr
gh
umedya
Ssuvyat
awal-ad
is
iffugh.
Imma
f
Limperyaliya
d
udayen
han timitar Ilant. Anna ylan ixef issen mayd qqisegh. Key
a làqel a mmi nella ger ifassen, ffugh ed ittês axatar a wad
ittagemen s isekni yaman. Hat nitni mmaghen f tmizar nnsen ad
nmalant. Afulki is agh t ran negh uhu? Ur-d wad ar ad ig agnu
(problème) nnagh ameqran. Ur agh gin algamu ula kkwemen agh
tigusin, taberrawt (bombardement) n « Japun » skeren tt awa
marikanf maca nettini ur tt fekin i umettâ d usmummi ar kem
skaren a tawuri s awal. Gan abekkas igh inna imikk ar iskar
ugar a Ilig tega "Japun" azemz-ad tayyâd, ar tekkat
marikan gh tesga Ili s ttinin is rsân, idus fellas wawal n walli
yas innan "uccen da ygan uccen da tt ineqqa yasi tt, imma
walli t ur igin, igh tt yad ingha ad as issutul".
Iggut
wawal
a
ywi
igh
akw
righ
ad
ak
ten
mlegh
ass-ad,
amnad
(opinion)
inew
nnigh
t
ur
ak
nnigh
asi
t.
Aters-ad
n
iggi
n
tasa
new,
ka
agh
ed
idhîn
ad
sawlegh
ass-ad,
imma
ur
akw
idrus
gh-ad
agh
ijran
sul
nfiss
ukan,
tillas-
ad
ed
nekka
d
ugharas
n
tiyâd
a
yad
gh
nella.
Maca
ssirmegh
ad
tekkest
mayd
iyi
yemrin
g
Ixatêr,
ad
iyi
sul
ur
ttasin
medden
zud
afran,
n
temêzin
nrûh
k
a
yakal,
negh
a
i
yi
sghalen
tiddi
asin
i
yi
latêr,
ad
i
yi
sul
ur
ig
ils
win
meddën
af
ad
beddregh
timitar
n
fad,
a
tissant
mani
gh
ibga
uggug
n
tmurt
nnegh
a
ylli
gh
a
ur
iqqway
aman.
Amezmiz
05.6.95
Mohamed ELOUAZGUITI
|